00645160023

BEROEPSTAAK

9 Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

Opleiding Autotechnicus

BEROEPSTAAK Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

9

Opleiding Autotechnicus

Artikelnummer: 00645160023

Colofon

Teksten Leden werkgroep Leermiddelen: Ab Pothmann, Richel Dongor, Eduard Camps en Alex Joynes

Werkgroepleider Bert Grutters

Eindredactie Marjo Brok

Afbeeldingen Schrijvers en internet

Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties geregeld zijn. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met de uitgever. © 2011 Stichting Consortium Beroepsonderwijs. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens- bestand of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming.

INHOUD

Introductie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Stap 1

Oriënteren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Taak 1 Wat zijn alternatieve aandrijfbronnen? . . . . . . . . . . 7 Plannen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Taak 2 Het mini-POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Voorbereiden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Taak 3 Zo bereid ik me voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Taak 4 Wat zijn hybride voertuigen? . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Taak 5 De opbouw van een hybride voertuig. . . . . . . . . . . 13 Taak 6 De elektrische auto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Taak 7 De auto met brandstofcelaandrijving . . . . . . . . . . 15 Taak 8 Regeneratief remsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Taak 9 Diagnostische toets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Taak 10 Veilig werken aan een hybride systeem (hoogspanningsgedeelte) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Taak 11 Hoogspanningsbatterijen demonteren, controleren en monteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Controleren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Taak 12 Uitvoeren eindcontrole en evaluatie . . . . . . . . . . . 22 Beoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Taak 13 Beoordelen van de beroepstaak . . . . . . . . . . . . . . 24 Terugkijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Taak 14 Het terugkijkgesprek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

Stap 7

Studiebronnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

3

Bijlage 1 Tabel met werkzaamheden en leerpunten. . . . . . . . . 31

Bijlage 2: Tabel 2 Mini-POP voor de beroepstaak…………….. 33

Bijlage 3 Werkvoorbereiding en planning. . . . . . . . . 35

Bijlage 4 Stappenplan . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Bijlage 5 Gereedschapgebruik en (meet) apparatuur. . . . . 39

Bijlage 6 Beoordeling Presentatie . . . . . . . . . . . . 41

Bijlage 7 Beoordeling Presentatie (communicatie/

Nederlands). . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Bijlage 8 Beoordelingsformulier. . . . . . . . . . . . . 45

Bijlage 9 Beoordelingsmonitor. . . . . . . . . . . . . 47

4



Introductie

De meeste auto’s vandaag worden aangedreven door een benzinemotor of een dieselmotor, maar dat is snel aan het veranderen. Auto’s worden steeds vaker uitgevoerd met alternatieven op deze vormen van aandrijfbronnen. Dat betekent dat er iets anders voor in de plaats komt. De meest bekende auto met een alternatieve aandrijfbron is het hybride voertuig. Dit is een voertuig met een benzine- of dieselmotor die samenwerkt met een alternatieve aandrijfbron. Deze alternatieve aandrijfbron is in de meeste gevallen een elektromotor. Naast de hybride komt het elektrische voertuig meer en meer op de weg. Deze auto’s hebben geen benzine- of dieselmotor meer, maar alleen een elektromotor met accu’s. Nog verder in de toekomst is de brandstofcelauto ook een alternatief. Deze heeft water als enige uitstoot! Je krijgt na je opleiding hoogstwaarschijnlijk te maken met hybride voertuigen. Belangrijk is dat je weet hoe deze werken en hoe je ermee omgaat. In deze beroepstaak leer je omgaan in de praktijk met deze auto’s. Daarnaast leer je hoe een elektrische auto en een brandstofcelauto werken. Hybride en alternatieve aandrijfbronnen Wat moet je kennen? • Kennis van de volgende constructies en begrippen: • de redenen voor hybride voertuigen en alternatieve aandrijfvormen • werking en opbouw van elektrische voertuigen • werking en opbouw van voertuigen met brandstofcel • werking en opbouw van hybride voertuigen • toepassing van hoogspanning in hybride en elektrische voertuigen • veiligheidsmaatregelen voor het werken aan hoogspanning

Wat moet je kunnen in de praktijk: • veilig werken met hoogspanningsystemen • hoogspanningsbatterijen verwisselen. • metingen uitvoeren aan de hybride aandrijving

Als je deze taken goed uitvoert, werk je vanzelf aan de competenties die je moet bezitten om een goed vakman te worden. In de monitor kun je zien aan welke werkprocessen en competenties je in de verschillende stappen werkt. In iedere stap letten de beoordelaars vooral op de competenties die vet gedrukt zijn .

5

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

Als je moeilijke woorden tegenkomt, zoek je de betekenis op. Je schrijft ze op en bewaart ze op alfabetische volgorde in je map.

Opmerking: Als er staat ‘overleg met je basisgroep’, overleg je dat met je begeleider. Hij geeft aan of je alleen, met zijn tweeën of met je basisgroep moet samenwerken.

6

stap 1 orIËnteren

oriënteren

stap 1

Werkproces 2.1 Bereidt reparatie aan personenauto voor

Competenties waarop je in deze stap wordt beoordeeld.

E Samenwerken en overleggen K Vakkundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten N Onderzoeken T Instructies en procedures opvolgen

Jouw begeleider observeert of je de juiste informatie verzamelt voor de uitvoering van de beroepstaak. Bij onduidelijkheden overleg je met je begeleider en je basisgroep. Je houdt rekening met hun aanwijzingen en adviezen.

Wat zijn alternatieve aandrijfbronnen?

Taak 1

In te leveren resultaat • Een lijst met de verschillende alternatieve aandrijfbronnen. • Een tabel met werkzaamheden en leerpunten.

In deze beroepstaak leer je werken met hybride voertuigen en word je bekend gemaakt met voertuigen met alternatieve aandrijfbronnen. In deze beroepstaak ga je alternatieve aandrijfbronnen onderzoeken.

7

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

Opmerking Bekijk voor je begint eerst alle opdrachten van deze beroepstaak. Bedenk voor je begint op welke manier je de antwoorden kunt vinden: • Vragen stellen aan een collega. • Kijken bij een collega. • Vragen stellen aan de begeleider. • Kijken naar de begeleider die het voordoet. • Vragen stellen aan een andere leerling die de antwoorden al weet. • Kijken naar andere leerlingen die een hybride voertuig controleren. • Een PowerPoint of dvd over hybride voertuigen bekijken. • Het hoofdstuk hierover in je leerboek bestuderen

1.1

Je kunt niet direct aan een hybride voertuig gaan werken. Ga met je basisgroep bij elkaar zitten en overleg samen wat het

werken aan een hybride voertuig kan inhouden. Doe dat aan de hand van de volgende vragen.

1 Wat zou de aanleiding kunnen zijn dat de autofabrikanten alternatieve aandrijfbronnen zijn gaan ontwikkelen? 2 Wat is voor jou het belangrijkste voordeel van alternatieve aandrijfbronnen? 3 Welke verschillende soorten alternatieve aandrijfbronnen ken je nu? 4 Verzamel informatie over de verschillende alternatieve aandrijfbronnen. Maak een lijst van de verschillende alternatieve aandrijfbronnen. 1 Wat denk je dat de verschillen zijn in onderhoud tussen een auto met een alternatieve aandrijfbron en een ‘gewone’ auto? 2 Wat weet je van de actieradius van auto’s met een alternatieve aandrijfbron? 3 Welke effecten zullen alternatieve aandrijfbronnen hebben op de inrichting van de werkplaats? 4 Wat zijn de gevolgen voor de monteurs in de werkplaats? 5 Hoe denk je dat het laden en tanken georganiseerd wordt? Werk samen met je basisgroep onderstaande vragen uit. 1 Welke kennis en vaardigheden moet je bezitten om een reparatie of controle goed te kunnen uitvoeren? Verwerk dit in een tabel met leerpunten. 2 Hoe kun je je kennis en vaardigheden vergroten?

1.2

1.3

8

stap 2 plannen

plannen

stap 2

LLB 1.1 Benoemt leerdoelen voor de eigen ontwikkeling 1.4 Plant zijn eigen leerproces en voert het uit Competenties waarop je in deze stap wordt beoordeeld. J Formuleren en rapporteren M Analyseren N Onderzoeken

W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren A Beslissen en activiteiten initiëren

Je zoekt uit wat je moet leren om de beroepstaak goed uit te voeren en je schrijft dat op. Je ziet je leerdoelen als een uitdaging en laat zien dat je voldoende tijd en energie wilt besteden om je doel te bereiken. Je maakt samen met je begeleider een planning en je houdt je eraan. Je voert deze taak zelfstandig uit.

Het mini-POP

Taak 2

In te leveren resultaat • Een ingevuld mini-POP.

Maak een afspraak met je begeleider voor een plangesprek. Voer met hem het plangesprek.

2.1

Bespreek met de begeleider: a de resultaten en afspraken van de vorige beroepstaak b de aandachtspunten uit je POP 1 Vul met je begeleider het mini-POP in. Doe dit op de computer zodat je het mini-POP verder kunt aanvullen. 2 Plan het afsluitende gesprek voor deze beroepstaak.

9

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

voorbereiden

stap 3

Werkproces 2.1 Bereidt reparatieopdracht aan personenauto voor

In stap 3 leer je aan de hand van opdrachten wat je moet kunnen (vaardigheden) en kennen (kennis). Als je de opdrachten op een juiste manier uitvoert, kun je op een verantwoorde en vakdeskundige manier aan een hybride voertuig werken. Vraag je begeleider een hybride voertuig aan te wijzen.

Zo bereid ik me voor

Taak 3

In te leveren resultaat • Een werkvoorbereiding met veiligheidsmaatregelen voor het werken aan het hoogspanningsgedeelte van het voertuig. • Stappenplan met te nemen veiligheidsmaatregelen. • Een lijst met gereedschappen en materialen die nodig zijn om deze veiligheidsmaatregelen op te volgen met daarin bij elk aangegeven waarom je deze gereedschappen en materiaal gebruikt. • Samenvatting van wanneer, welke en hoe ga ik veiligheidsmaatregel inzetten. (een half A4) In jouw oriëntatie en voorbereidingen ben je erachter gekomen dat hybride aandrijvingen hoogspanning nodig hebben. Deze hoogspanning – in tegenstelling tot hoogspanning van de ontsteking – kan dodelijk zijn. Veilig werken en veiligheidsmaatregelen zonder uitzondering opvolgen, is dus heel erg belangrijk. In deze taak ga je je daarop voorbereiden. Je begint niet meteen met de reparatie aan een hybride auto. Je zult je moeten voorbereiden. Je zult informatie moeten verzamelen om de reparatie/controle goed uit te kunnen voeren. Ook moet je een plan van aanpak maken. We noemen dit een werkvoorbereiding en planning . De werkvoorbereiding bevat alle stappen die nodig zijn om veilig aan een hybride voertuig te kunnen werken en reparaties en controles te kunnen uitvoeren. Je moet zelf de bijlagen invullen en inleveren. Deze opdracht doe je met je basisgroep.

10

Stap 3 Voorbereiden

3.1

Bij het gebruiken van het verkeerde gereedschap kan schade aan de auto ontstaan. Daarom moet je nadenken over het gebruik van het juiste gereedschap. 1 Welke veiligheidsmaatregelen moeten genomen worden voordat gewerkt kan worden aan het hoogspanningsgedeelte? 2 Waarom zijn deze maatregelen zo belangrijk? 3 Welke gereedschappen of (meet)apparatuur ga je gebruiken? 4 Schrijf op welke controleapparatuur je gaat gebruiken. 1 Wat wordt er in deze taak van je verwacht m.b.t. veiligheid? 2 Wat moet je kunnen en weten op het gebied van veiligheid voordat je aan een hybride voertuig kunt werken? 3 Waarom is veiligheid een van de belangrijkste onderwerpen op het gebied van hybride techniek en alternatieve aandrijfbronnen? 1 Leg uit waarom goed communicatie belangrijk is voor veilig werken. 2 Hoe pas jij dit toe in je werk? 3 Leg uit waarom het niet veilig is om alleen aan het werk te zijn in de werkplaats bij het werken aan hybride voertuigen. 4 Wat doe jij om de veiligheidsproblemen op het werk op te lossen? 5 Ben je in staat om zelf beslissingen op het gebied van veiligheid te nemen? Geef voorbeelden. Ga met de groep na of de uitvoering van deze taak goed was. Gebruik daarbij de vragen: 1 Ben je tevreden over de uitvoering van deze taak? 2 Heb je voldoende informatie gevonden over veiligheid? 3 Waren de andere leerlingen uit de basisgroep volgens jou voldoende op de hoogte van de veiligheidsmaatregelen? 4 Maak een samenvatting over wanneer, welke en hoe je veiligheidsmaatregelen gaat inzetten bij het werken aan een hybride voertuig. (half A4)

3.2

3.3

3.4

11

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

Wat zijn hybride voertuigen?

Taak 4

In te leveren resultaat • Een tabel met soorten hybride voertuigen met hun voor- en nadelen. • Een lijst met de belangrijkste componenten in een hybride voertuig. Een hybride voertuig is een voertuig met een alternatieve aandrijfbron. Hij heeft een ‘gewone’ verbrandingsmotor en een elektromotor. Deze vorm van alternatieve aandrijfbron rijdt nu veel rond en je zult er in de werkplaats mee te maken krijgen. Het is dus belangrijk dat je weet wat het is, hoe het werkt, maar vooral hoe je ermee omgaat in de praktijk.

4.1

Werk samen met je basisgroep onderstaande vraag uit.

1 Maak een lijst van de verschillende hybride voertuigen en noteer de voor- en nadelen op deze lijst.

4.2

Bekijk samen de afbeeldingen van een hybride voertuig. Werk samen met je basisgroep onderstaande vragen uit. 1 Welke componenten zie je? 2 Maak een lijst met de belangrijkste componenten en noteer de functies van de verschillende componenten.

12

stap 3 voorbereIden

De opbouw van een hybride voertuig

Taak 5

In te leveren resultaat • Samenvatting over de werking van het hybride systeem. • Lijst met te nemen veiligheidsmaatregelen.

Je gaat nu de opbouw van een hybride voertuig bestuderen.

5.1

Bekijk het voertuig dat je aangewezen hebt gekregen. 1 Welke auto is het? (merk, type) 2 Welke soort hybride is het? (micro/mild/volhybride enz.)

5.2

1 Welke verschillen zie je onder de motorkap in vergelijking met een ‘normale’ auto? 2 Bekijk deze verschillen nog eens goed. Welke onderdelen kun je eraan zien? (aansluitingen enz.) 3 Welke functies hebben deze onderdelen? 4 Onderzoek de werking van het hybride systeem waar je aan werkt. Maak van dit onderzoek een samenvatting (een half A4). Neem in je samenvatting op wanneer de verbrandingsmotor wordt gebruikt en wanneer de elektromotor wordt gebruikt, en hoe dat wordt verdeeld. Bestudeer de te nemen veiligheidsmaatregelen in de theorie. Ga op zoek naar de delen van de auto die voorkomen in de veiligheidsmaatregelen van de auto waar jij aan gaat werken. 1 Maak een lijst met maatregelen die je gaat nemen om veilig aan de auto te kunnen werken.

5.3

13

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

De elektrische auto

Taak 6

In te leveren resultaat • Een lijst van componenten met hun functie in een elektrisch voertuig.

De elektrische auto is in opkomst. In deze taak bestudeer je de verschillen tussen een ‘gewone’ auto en een elektrische auto.

6.1

Een elektrisch voertuig bestaat uit andere componenten dan een ‘gewone auto’ Ga met de basisgroep bij elkaar zitten en voer onderstaande opdrachten uit. 1 Verzamel afbeeldingen van een elektrisch voertuig. (EV) 2 Welke afwijkende componenten ten opzichte van een ‘gewone auto` zie je? 3 Maak een lijst met de verschillende componenten en noteer de functies van de verschillende componenten.

14

stap 3 voorbereIden

De auto met brandstofcelaandrijving

Taak 7

In te leveren resultaat • Een lijst van componenten met hun functie in een voertuig met een brandstofcelaandrijving.

In deze taak bestudeer je nog een voertuig met een alternatieve aandrijfbron: de auto met brandstofcelaandrijving.

7.1

Een ander alternatief is een auto met een brandstofcelaandrijving. Ga met de basisgroep bij elkaar zitten en overleg over onderstaande opdrachten. 1 Bekijk samen de afbeelding van een voertuig met een brandstofcelaandrijving. 2 Uit welke componenten bestaat een auto met brandstofcelaandrijving? 3 Maak een lijst met de verschillende componenten en noteer de functie van deze componenten.

15

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

Regeneratief remsysteem

Taak 8

In te leveren resultaat • Een lijst met onderdelen van het regeneratief remsysteem. • Samenvatting over de werking van een regeneratief remsysteem.

Om snelheid te maken, gebruikt een auto energie. Deze energie haalt hij uit brandstof of uit elektrische energie van de accu’s. Als de auto weer afremt, gaat deze energie verloren. Het wordt omgezet in een andere vorm van energie (warmte). De remmen worden immers warm! Bij regeneratief remmen wordt de energie (warmte) die vrijkomt, omgezet in energie om bijvoorbeeld de accu’s op te laden. Zo wordt deze energie gebruikt om de auto weer aan te drijven. In deze taak ga je leren hoe dat werkt. Je gaat leren hoe je het remsysteem van een hybride moet controleren, waar je op moet letten en wat je moet doen. Ga met je basisgroep bij elkaar zitten en overleg over de onderstaande vragen.

8.1

1 Wat zijn de voordelen van een hybride voertuig met een regeneratief remsysteem? 2 Wanneer wordt het regeneratief remsysteem aangestuurd en wanneer het hydraulisch systeem? (Tip: kijk in de theorie naar de grafiek over de remverdeling tussen regeneratief remmen en hydraulisch remmen.)

16

Stap 3 Voorbereiden

8.2

1 Welke onderdelen worden gebruikt voor het regeneratief remmen? Schrijf ze op in een lijst. 2 Hoe werken deze onderdelen samen? 3 Naast het regeneratief remsysteem is er ook een hydraulisch remsysteem. Welke invloed heeft een regeneratief remsysteem op een ‘gewoon’ remsysteem? 4 Wat voor gevolg heeft dit als je het remsysteem controleert op bijvoorbeeld de dikte van de remvoering? 5 Verwerk de verkregen informatie in een samenvatting (een half A4).

17

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

Diagnostische toets

Taak 9

In te leveren resultaat • Scorelijst met opmerkingen en paraaf vakdocent.

Maak een afspraak voor een diagnostische toets. In deze toets laat je zien dat je op de hoogte bent van diverse onderwerpen op het gebied van hybride en alternatieve aandrijving. In deze toets laat je zien dat je de volgende constructies en begrippen kent: • de redenen voor hybride voertuigen en alternatieve aandrijfvormen • werking en opbouw van elektrische voertuigen • werking en opbouw van voertuigen met brandstofcelaandrijving • werking en opbouw van hybride voertuigen • hoogspanning • veiligheidsmaatregelen voor het werken aan hoogspanning

9.1

1 Maak de diagnostische toets. 2 Bespreek het resultaat met de vakdocent.

18

stap 4 uItvoeren

uitvoeren

stap 4

2.2 Voert reparatie uit aan personenauto

Competenties waarop je in deze stap wordt beoordeeld.

J Formuleren en rapporteren K Vakkundigheid toepassen

L Materialen en middelen inzetten T Instructies en procedures opvolgen

Jouw begeleider observeert of jij jouw vakkennis zo gebruikt dat je op een systematische manier controles en reparaties uitvoert. Je gebruikt daarbij het gereedschap en de werkplaatsinformatie zoals het hoort. Jouw manier van werken laat zien dat je met plezier werkt en kwaliteit wil leveren. Voer deze taak uit met je basisgroep.

Veilig werken aan een hybride systeem (hoogspanningsgedeelte)

Taak 10

In te leveren resultaat • Een werkvoorbereiding en planning. • Een stappenplan.

• Een beschrijving van de gereedschappen en apparatuur. • Tabel met werkzaamheden en de reden voor het uitvoeren van de veiligheidsmaatregelen.

In deze taak leer je hoe je veilig kunt werken aan een hybride systeem.

19

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

10.1

Vraag aan je begeleider aan welk voertuig je de veiligheidsmaatregelen kan uitvoeren. 1 Bedenk hoe je de opdracht gaat voorbereiden. 2 Overdenk welke stappen je neemt tijdens het uitvoeren van de opdracht. 3 Welke gereedschappen ga je inzetten? 4 Bekijk de veiligheidsmaatregelen nog eens goed en voer deze uit. Er kunnen zich situaties voordoen (in het verkeer) waarbij het hoogspanningsgedeelte van het voertuig spanningsloos gemaakt moet worden. Overleg met je basisgroep over onderstaande vragen. 1 Welke soort situaties zouden dat kunnen zijn en waarom? 2 Wie moeten er behalve monteurs nog meer kennis hebben van hybride voertuigen en de bijbehorende veiligheidsmaatregelen? 3 Moet je de veiligheidsmaatregelen uitvoeren als er een onderhoudsbeurt gedaan moet worden aan de auto? 4 Zet in een tabel voor welke specifieke werkzaamheden de veiligheidsmaatregelen vooraf uitgevoerd moeten worden. Geef voor elke situatie aan waarom ze uitgevoerd moeten worden. 5 Wat zou er kunnen gebeuren als je de veiligheidsmaatregelen niet (of niet volledig) opvolgt?

10.2

20

stap 4 uItvoeren

Hoogspanningsbatterijen demonteren, controleren en monteren

Taak 11

In te leveren resultaat • Een werkvoorbereiding en planning voor het werken aan het hoogspanningsgedeelte van het voertuig. • Een stappenplan. • Een beschrijving van de gereedschappen en apparatuur. • Lijst met gemeten waarden.

Voordat je gaat werken aan het hoogspanningsgedeelte van een voertuig, moet je je goed voorbereiden. Daarna kun je de test uitvoeren.

11.1

1 Welke veiligheidsmaatregelen moeten genomen worden voordat er gewerkt kan worden aan de hoogspanningsgedeelte van de auto? 2 Wat kan er gebeuren als je deze maatregelen niet neemt?

11.2

Ga met de basisgroep bij elkaar zitten. Bestudeer samen de theorie over de hoogspanningsbatterij. 1 Door welke oorzaak zou de accu gedemonteerd moeten worden? 2 Wat moet je allemaal weten om veilig en verantwoord aan de accu’s te werken? 1 Bedenk hoe je de opdracht gaat voorbereiden. 2 Overdenk welke stappen je neemt tijdens het de- en monteren van de accu’s. 3 Maak een werkvoorbereiding en stappenplan. 4 Welke gereedschappen en apparatuur ga je inzetten? Schrijf deze op. Nu je de opdracht voorbereid hebt, kun je aan de slag. Maak een lijst om je meetwaarden te kunnen noteren. 1 Demonteer de accu’s. 2 Test de accu in zijn geheel en noteer je metingen op een lijst. 3 Test de cellen één voor één (indien dit mogelijk is) en noteer dit op de lijst. 4 Monteer de accu’s weer in het voertuig.

11.3

11.4

21

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

controleren

stap 5

Werkproces 2.3 Controleert zijn reparatiewerkzaamheden en rondt de opdracht af

Competenties waarop je in deze stap wordt beoordeeld.

J Formuleren en rapporteren L Materialen en middelen inzetten S Kwaliteit leveren T Instructies en procedures opvolgen

Jouw docenten observeren of je de uitgevoerde werkzaamheden controleert, het gebruikte gereedschap en apparatuur controleert op defecten en daarbij milieuvriendelijk werkt.

Uitvoeren eindcontrole en evaluatie

Taak 12

In te leveren resultaat • Samenvatting eindcontrole werkzaamheden. • Een verslag over de uitvoering van je beroepstaak met daarin: • Alle in te leveren resultaten. • Hoe je de taak hebt uitgevoerd en wat je er van hebt geleerd. • Beoordelingsoverzicht van de presentatie door de basisgroep (groepsbeoordeling). • Een presentatie over de uitvoering van de opdracht.

Aan het einde van deze beroepstaak ga je na of je de werkzaamheden volgens de specificaties hebt kunnen maken. Je gaat na hoe je gewerkt hebt en of je daarover tevreden bent.

22

Stap 5 Controleren

12.1

Het is belangrijk dat je de uitgevoerde werkzaamheden goed controleert. Slecht uitgevoerde werkzaamheden kunnen de veiligheid in gevaar brengen, maar het kan het bedrijf ook geld (garantie werkzaamheden) kosten. Voorop staat dat de klant tevreden moet zijn. 1 Denk na over hoe je kunt voorkomen dat de klant met een klacht terugkomt. 2 Maak een korte samenvatting waarom, hoe en wanneer jij je werkzaamheden hebt gecontroleerd. Na het beëindigen van alle werkzaamheden en controles kun je een evaluatie maken van de toegepaste werkzaamheden. 1 Denk na over datgene wat je hebt geleerd in deze beroepstaak. 2 Geef aan wat goed en niet goed is gegaan bij deze beroepstaak. Je bent nu, op de presentatie of eindpresentatie, beoordeling, verslag en evaluatie na, klaar met je beroepstaak. Maak een verslag met daarin: • Alle in te leveren resultaten. • Hoe je de taak hebt uitgevoerd en wat je er van hebt geleerd. • Beoordelingsoverzicht van de basisgroep. Voor de andere studenten in de basisgroep is het ook belangrijk om te zien en te horen hoe jij de beroepstaak hebt uitgevoerd. 1 Bedenk welke punten je gaat opnemen in je presentatie en werk deze uit. 2 Plan met je begeleider een moment voor de presentatie. 3 Laat je medeleerlingen jouw presentatie beoordelen.

12.2

12.3

12.4

23

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

beoordelen

stap 6

Werkproces 2.1 Bereidt reparatieopdracht aan personenauto voor Werkproces 2.2 voert reparatie uit aan personenauto Werkproces 2.3 Controleert zijn reparatiewerkzaamheden en rondt de opdracht af

Competenties waar je op wordt beoordeeld.

E Samenwerken en overleggen J Formuleren en rapporteren K Vakkundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten N Onderzoeken S Kwaliteit leveren T Instructies en procedures opvolgen

Beoordelen van de beroepstaak

Taak 13

In te leveren resultaat • Een ingevuld beoordelingsformulier (kopie).

Maak een afspraak met je begeleider voor het uitvoeren van de praktijkbeoordeling. Zorg dat je weet aan welke eisen het werk moet voldoen.

24

Stap 6 Beoordelen

13.1

Beoordelingsopdracht Je gaat een opdracht uitvoeren aan een van tevoren afgesproken auto. Van je begeleider ontvang je een werkorder met een opdracht. Je voert deze opdracht zelfstandig uit. 1 Maak de voorbereiding: a Lees de informatie. b Verzamel de informatie, onderdelen en gereedschappen die je nodig hebt voor de opdracht 4 Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden stelt de begeleider vragen over je werkwijze. Deze beantwoord je mondeling. De begeleider observeert jou tijdens de uitvoering van de opdracht en vult een beoordelingsformulier in. Waar je op wordt beoordeeld, kun je in bijlage 11 zien. Na het controleren van je werk bespreek je samen met de begeleider de door hem ingevulde beoordelingslijst. 2 Voer de opdracht uit. 3 Controleer je werk.

25

beroepstaak HybrIde en alternatIeve aandrIjfbronnen

terugkijken

stap 7

LLB 1.1 Benoemt leerdoelen voor de eigen ontwikkeling 1.4 Plant zijn eigen leerproces en voert het uit Competenties waarop je in deze stap wordt beoordeeld. J Formuleren en rapporteren M Analyseren N Onderzoeken W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren A Beslissen en activiteiten initiëren

Samen met je begeleider evalueer je jouw functioneren tijdens de beroepstaak en stel je jouw POP bij.

Het terugkijkgesprek

Taak 14

In te leveren resultaat • Bijgesteld POP. • Bijgewerkte portfolio.

Na het uit uitvoeren van onderstaande opdrachten voer je met je begeleider een terugkijkgesprek. Maak een afspraak met je begeleider voor een terugkijkgesprek.

26

Stap 7 Terugkijken

14.1

1 Hoe is het met de uitvoering van deze beroepstaak gegaan? Bekijk onderstaande vragen voor jezelf of in overleg met collega(`s) of met de basisgroep: a Ben je tevreden over jouw rol binnen de basisgroep? b Denk je dat je deze beroepstaak voldoende hebt uitgevoerd? c Ben je tevreden met het resultaat van deze beroepstaak? d Geef aan wat je in de volgende beroepstaak wil verbeteren. e Waar was je begeleider of collega tevreden over? Waarover niet? 2 Maak een nieuwe tabel. a Neem de eerste kolom van je mini-POP (tabel 2) over in deze tabel. b Vul je eigen oordeel in over wat je geleerd hebt in de kolommen. 2 Bespreek met je begeleider of je de beroepstaak af kunt sluiten. Was de uitvoering voldoende of moet je het nog een keer doen? 3 Laat aan je begeleider zien dat je de beroepstaak goed hebt uitgevoerd. ‘Bewijzen’ stop je in jouw portfolio. Voorbeelden van bewijzen zijn: a hoe tevreden waren je collega’s b kun je laten zien dat het product voldoet aan de eisen 4 Kun je de andere onderdelen van je mini-POP afsluiten? Doe de bewijzen in je portfolio. 5 Bespreek ook met je begeleider waarom je het een leuke beroepstaak vond of waarom niet. 6 Bespreek met je begeleider je POP en overleg met hem waaraan je nog moet werken in de volgende beroepstaak. 1 Bespreek de antwoorden uit deze beroepstaak met je begeleider.

14.2

27

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

28

Studiebronnen

Bij stap 1. Oriënteren • Inhoud beroep en beroepstaak • Tabel praktijkhandelingen en opdrachten • Waar mogelijk een digitale camera

Bij stap 2. Plannen • Tabel planning

Bij stap 3. Voorbereiden boeken: • Leerstof BGL voor de autotechnicus Documentatiemap

cd-rom: • Kluwer ATH • Veiligheid • Programma ‘de auto 3D’ • H-base

internet • www.Mobikit.nl • www.kennisnet.nl • www.davindi.nl

Bij stap 4. Uitvoeren • Leerwerkplek (garagebedrijf) • Simulatie op school Afhankelijk van de opdracht • Checklist/inspectierapport • Facturen

Bij stap 5. Controleren • Mini-POP • Checklist • Beoordelingsformulier

29

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

30

Bijlage 1 Tabel met werkzaamheden en leerpunten

Nr.

Werkzaamheden:

Leerpunten:

1.

2.

3

4

5

31

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

32

Bijlage 2: Tabel 2 Mini-POP voor de beroepstaak …………………….

1 = Waar: 2 = Hoe:

school - bedrijf

opdracht uitvoeren productietaak - practicum - workshop - training.

3 = Wanneer:

start- en einddatum

4 = Met wie samen:

begeleider - collega’s - andere deelnemers

Waar:

Hoe:

Wanneer:

Met wie:

taak 3 taak 4 taak 5 taak 6 taak 7 taak 8 taak 9 taak 10

De beroepstaak wordt afgesloten met een beoordelingsopdracht (taak 11) onder toezicht van …………………….. op …………………… in ………………. (plaats). De beroepstaak wordt afgesloten in een terugkijkgesprek (taak 12) met ……………………….. op …………. in ………………… (plaats).

33

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

34

Bijlage 3 Werkvoorbereiding en planning

Welk (speciaal) gereed- schap heb ik nodig.

Hoe lang denk ik hiermee bezig te zijn. (tijdsplanning)

Welke gegevens/ werkplaats documentatie heb ik hierbij nodig.

Welke werkzaamheden ga ik uitvoeren. (juiste volgorde)

1

2

3

4

5

35

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

36

Bijlage 4 Stappenplan

Werkzaamheden: ………………………………………………………………….

Stappen:

37

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

38

Bijlage 5 Gereedschapgebruik en (meet) apparatuur

Bewerkingen

Benodigd (hulp)gereedschap

Reden voor gebruik

39

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

40

Bijlage 6 Beoordeling Presentatie

Naam student: �����������������������������������������������������������������������������������������

Beroepstaak: ��������������������������������������������������������������������������������������������

Onderwerp: �����������������������������������������������������������������������������������������������

Doel/doelen: ��������������������������������������������������������������������������������������������

Publiek: �����������������������������������������������������������������������������������������������������

OPMERKINGEN

goed vold. onv.

a. Onderwerp, doel, thema’s Onderwerp van de boodschap is volgens opdracht Doel van de boodschap is duidelijk (informeren, activeren, mening vormen) Alle benodigde thema’s (om doel te bereiken) zijn behandeld b. Publiek (de ontvanger) De boodschap is gericht aan het juiste publiek/de juiste persoon Thema’s zijn juist gekozen bij dit publiek/ deze persoon o.a. te veel/ te weinig thema’s i.v.m. • functie v.d. ontvanger • mening v.d. ontvanger c. De informatie in de thema’s Informatie in de thema’s is voldoende o.a.: • volledig om doel te bereiken • afgestemd op dit publiek • voorkennis v.d. ontvanger • interesse v.d. ontvanger

f. Ruis: • er ontbreekt informatie • er is overbodige informatie • er is onjuiste informatie • ……………………….

41

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

42

Bijlage 7 Beoordeling Presentatie (communicatie/ Nederlands)

Naam student: �����������������������������������������������������������������������������������������

Beroepstaak: ��������������������������������������������������������������������������������������������

Onderwerp: �����������������������������������������������������������������������������������������������

Doel/doelen: ��������������������������������������������������������������������������������������������

Publiek: �����������������������������������������������������������������������������������������������������

OPMERKINGEN

Goed Vold. Onv.

d. Keuze en conventies van het medium Medium past bij: onderwerp, doel, thema’s, publiek Vormgeving komt overeen met de conventies van het medium f. Ruis: • Hulpmiddelen zijn niet goed gekozen, ondersteunen de boodschap niet • Hulpmiddelen worden niet goed gebruikt e. Opbouw van de boodschap Inleiding: is volledig. ( minimaal: onderwerp, doel en thema’s zijn genoemd) Kern: • er is een goede, logische volgorde van de thema’s • de boodschap wordt goed onderbouwd Slot: • de inhoud van de boodschap wordt correct samengevat • de conclusie is gebaseerd op de inhoud van de boodschap

43

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

f. Ruis o.a.: • non-verbale communicatie sluit niet aan bij de gesproken boodschap • verbale communicatie sluit niet aan bij de gesproken boodschap • fouten in spelling/taalgebruik leiden af van de boodschap • fouten in formulering leiden af van de boodschap • wel/geen gebruik vaktaal • fatsoensnormen TOPS en TIPS Belangrijkste pluspunt. Belangrijkste verbeterpunt.

44

Bijlage 8 Beoordelings­ formulier

Beroepstaak: �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Naam leerling: ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Naam bedrijf/ begeleider: ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Beoordeling

Beoordelingscriteria

D A G

De student: • controleert de opdracht/werkorder op volledigheid • verzamelt de juiste gegevens uit de werkplaatsinformatie • verzamelt de juiste materialen en gereedschappen • voert de reparatie uit volgens fabrieksgegevens • gebruikt gereedschap op de juiste wijze • overlegt bij complicaties met leidinggevende • noteert de uitgevoerde werkzaamheden • bij niet voorziene defecten word dit genoteerd en overlegd met de leidinggevende • voert tussentijdse en een eindcontrole uit

• voert afval af en ruimt werkplek op • noteert gewerkte tijd op werkorder • werkt volgens normtijden fabrikant

D = Deels aangetoond A = Aangetoond G = Goed aangetoond

45

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

46

Bijlage 9 Beoordelings­ monitor

47

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

D - A - G

instructeur vakdocent trajectbegeleider

zelf collega leermeester

Beoordelaars

Complexiteitsniveau B BEOORDELING werkvorm BPV Ok kerntaak Werkproces nr. Competenties 2

E Samenwerken en overleggen K Vakdeskundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten

taak 1 Tabel werkzaamheden en leerpunten IND/G F pro N Onderzoeken OK T Instructies en procedures opvolgen Stap 2 Plannen 2 LLB 1.1 Benoemt leerdoelen voor de eigen ontwikkeling J Formuleren en rapporteren taak 2 Ingevuld mini-POP IND F pro M Analyseren N Onderzoeken

W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren

OK A Beslissen en activiteiten initiëren

2.1 Bereidt reparatie aan personenauto voor

1.4 Plant zijn eigen leerproces en voert het uit

OK

v op produkten

beoordelaars

beoordelingsvorm

taak 9 Scorelijst met opmerkingen en paraaf vakdocent IND K v (v)

Stap 3 Voorbereiden taak 3 Werkvoorbereiding en planning met veiligheidsmaatregen IND/G F v (v) taak 3 Stappenplan met te nemen veiligheids -maatregelen IND/G F v (v) taak 3 Lijst met gereedschap en materialen IND/G F v (v) taak 3 Samenvatting van de inzet van veiligheidsmaatregelen (een half A4) IND/G F v (v) taak 4 Een tabel met soorten hybride voertuigen met hun voor- en nadelen IND/G F v (v) taak 4 Een lijst met componenten in een hybride voertuig IND/G F v (v) taak 5 Samenvatting over de werking van het hybride systeem IND/G F v (v) taak 5 Lijst met te nemen veiligheidsmaatregelen. IND/G F v (v) taak 6 Een lijst van componenten met hun functie in een elektrisch voertuig IND/G F v (v) taak 7 Een lijst van componenten met hun functie in een voertuig met een brandstofcelaandrijving IND/G F v (v) IND/G F v (v)

Monitor AT STUDENT:

taak1 Een lijst van de verschillende alternatieve aandrijfbronnen IND/G F pro

Samenvatting over de werking van een regeneratief remsysteem

48

taak 8 Een lijst met onderdelen van het regeneratief remsysteem IND/G F v (v) taak 8

BT9 Hybride en alternatieve aandrijfbronnen Stap 1 Oriënteren

Stap 4 Uitvoeren J Formuleren en rapporteren taak 10 Werkvoorbereiding en planning IND F pra K Vakdeskundigheid toepassen taak 10 Stappenplan IND F pra L Materialen en middelen inzetten OK 2.2 Voert reparatie uit aan personenauto

2 taak 10 Beschrijving gereedschap en apparatuur IND F pra T Instructies en procedures opvolgen taak 10 Tabel met werkzaamheden en de reden voor het uitvoeren van de veiligheidsmaatregelen IND F pra taak 11 Werkvoorbereiding en planning voor het werken aan hoogspanningsgedeelte IND F pra taak 11 Een stappenplan IND F pra Stap 5 Controleren 2

taak 11 Een beschrijving van de gereedschappen en apparatuur IND F pra taak 11 Lijst met gemeten waarden IND F pra J Formuleren en rapporteren taak 12 Samenvatting eindcontrole werkzaamheden IND F pro L Materialen en middelen inzetten 2.3 Controleert zijn werkzaamheden en rondt de opdracht af

taak 12 Verslag over de uitvoering van je beroepstaak IND F pro S Kwaliteit leveren taak 12 Presentatie over de uitvoering van de opdracht IND/G Ep pro/bg T Instructies en procedures opvolgen OK Stap 6 Beoordelen 2 2.1 Bereidt reparatie aan personenauto voor J Formuleren en rapporteren taak 13 Ingevuld beoordelingsformulier (kopie) IND E pra x E Samenwerken en overleggen OK 2.2 Voert reparatie uit aan personenauto K Vakdeskundigheid toepassen N Onderzoeken 1 LLB

L Materialen en middelen inzetten

49 Voor de eindbeoordeling zijn alle producten met minimaal voldoende beoordeeld 2.3 Controleert zijn werkzaamheden en rondt de opdracht af 1.1 Benoemt leerdoelen voor de eigen ontwikkeling J Formuleren en rapporteren taak 14 Bijgesteld POP IND E pro M Analyseren taak 14 Bijgewerkt portfolio IND E pro N Onderzoeken OK 1.4 Plant zijn eigen leerproces en voert het uit W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren A Beslissen en activiteiten initiëren S Kwaliteit leveren T Instructies en procedures opvolgen Stap 7 Terugkijken

beroepstaak Hybride en alternatieve aandrijfbronnen

50

Deze beroepstaak is uitgebracht in een serie voor de kwalificatie Autotechnicus. Beroepstaken zijn gebaseerd op het didactisch model BGL (Beroepstaak Gestuurd Leren). De beroepstaken zijn tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van de Stichting Consortium Beroepsonderwijs.

OvERziChT BEROEPSTAKEn vOERTUiGTEChniCUS

0 introductie; Werken met een beroepstaak. 1 Banden controleren - vervangen - repareren

2 Koelsysteem controleren - vervangen - repareren 3 Remsysteem controleren - vervangen - repareren 4 Uitlaatsysteem en mechanische delen - controleren - vervangen - repareren 5 Wielophanging / uitlijning controleren - vervangen - repareren 6 Accessoires en communicatiemiddelen - controleren - vervangen - repareren 7 Afleveringsbeurt uitvoeren 8 Aandrijving - controleren - vervangen - repareren 9 hybride en alternatieve aandrijfbronnen 10 Laadsysteem - controleren- vervangen 11 Motormanagement - controleren - vervangen - repareren 12 Onderhoudsbeurt uitvoeren 13 Startsysteem - controleren - vervangen - repareren 14 veiligheids- en comfortsysteem - controleren - vervangen - repareren

15 Ruiten en ramen - controleren - vervangen - repareren 16 Motormechanische systemen vervangen - repareren 17 Assisteren bij APK keuring Opdrachtenboek Beroeps Praktijk vorming AT

Artikelnummer: 00645160023