PanPost nummer 3 juli 2016

Club Pan-European Nederland | nummer 3 | september 2016

Regiorit Noord-Oost Nederland 5 juni 2016, ofwel de “Elfstedentocht met de Pan”

Tekst/Foto’s : Adrie van Weeghel (duopassagier)

Het is zondagochtend 5 juni als we rond een uur of negen op de 11 e verdieping van het WTC in Leeuwarden al een aantal Panners zien. We hebben zin in deze Elfstedentocht. Het weer belooft een zonnige dag, maar wel met wat wind. Ach, de temperatuur is buiten al zoveel hoger als de schaatsers, die deze route door wind en koude schaatsen, dat je mij niet hoort klagen.

I k ben erg benieuwd welke her- kenbare plekjes ik zal tegen gaan komen: tot ongeveer 25 jaar geleden woonde ik in Lemmer, nabij St. Nicolaasga en Sneek. Allereerst zal het vast niemand ontgaan zijn, dat we in de provincie Friesland zijn. Dat herken je aan de vele vlaggen die her en der wapperen. De vlag van Friesland heeft blauwe strepen en daarnaast witte strepen met rode pompeblêden: De zeven rode pompeblêden verwijzen naar de middeleeuwse Friese 'zeelanden': zelfstandige landstreken langs de kust van Alkmaar tot de Wezer, die samengingen in een verdedigings- verbond tegen de Noormannen. Er zijn nooit precies zeven van deze bestuurseenheden geweest, het getal zeven heeft waarschijn- lijk de connotatie 'veel'. Sommige bronnen gaan wel uit van zeven Friese landen: West-Friesland, Westergo, Oostergo, Hunzingo, Fivelingo, Emsingo en Jeverland . We rijden richting Sneek waar we de Waterpoort tegenkomen. De Sneeker Waterpoort is een water- poort over de Hoogendsterpijp in Sneek. De poort bestaat uit twee achtkantige torens, met daartus- sen een brug over de vaarroute tussen de De Kolk en de Stads- gracht aan het stadscentrum en boven de brug een poortwach-

terswoning. Sneek had nog vier andere waterpoorten en twee landpoorten, die alle zijn gesloopt. De Waterpoort bleef over en is tegenwoordig het symbool van Sneek.

sierpoort, omdat deze geen mili- taire functie meer had. Vanaf dat moment heeft de poort in hoofd- lijnen haar huidige uiterlijk. De architect is overigens onbekend. In 1757 volgde een grondige ver- bouwing. In 1785 kreeg de poort een wach- terswoning. Het middengedeelte had nu een sterk 18de-eeuws uiterlijk. Vanaf 1825 werd de stad 's nachts niet meer afgesloten, waardoor de poort definitief haar functie verloor. In de 19e eeuw werden alle andere poorten rond Sneek afgebroken. Ook voor de waterpoort zag het er slecht uit aangezien stoomboten er niet onderdoor pasten. Toch is de poort onder druk van de bevolking blijven staan. In 1877 werd hij gerestaureerd volgens een ontwerp van de landelijk bekende architect Isaac Gosschalk, uitge- voerd door Johannes Philippus Hogendijk. Gosschalk maakte de 18e-eeuwse wijzigingen onge- daan en herstelde de vroeg 17e- eeuwse toestand. Hij gaf een vrije interpretatie van het oorspronke- lijke middengedeelte, waardoor hij sterk het huidige aanzien van de poort bepaalde. We rijden door en zien in het land- schap Friese paarden. Het Friese paard is het oudste inlandse ras- paard van Nederland. Zijn wortels gaan ver terug in de tijd. Al in de 13e eeuw was de Fries bekend en

Dit symbool is onder meer terug te vinden in het grootzeil van het Sneeker skûtsje Sneker Pan en in de zeilen en kleding van de Sneeker zeilmakerij Gaastra. De waterpoort is waarschijnlijk rond 1492 gebouwd, tegelijkertijd met de stadswal rond de stad. De poort diende om de toegang over water naar de stad af te sluiten. De waterpoort werd gebouwd op de Hoogendsterpijp (een pijp is een smalle waterdoorgang). In 1613 werd de poort verbouwd tot

18