00645160009

BEROEPSTAAK

2

Koelsysteem controleren/ vervangen/repareren

Opleiding Autotechnicus

BEROEPSTAAK Koelsysteem controleren/ vervangen/repareren

2

Opleiding Autotechnicus

693113060 Bestelnummer 00645160009

COLOFON

Teksten Leden werkgroep Leermiddelen: Gert Jager, Richard Blokzijl, Richel Dongor Werkgroepleider

Bert Grutters Eindredactie Marjo Brok Afbeeldingen Schrijvers en internet

Ondanks alle inspanningen is het mogelijk dat niet alle copyrights van de in de uitgave opgenomen illustraties geregeld zijn. Degene die meent alsnog rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te nemen met de uitgever. © 2010 Stichting Consortium Beroepsonderwijs. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of enige wijze, namelijk elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming.

INHOUD

Introductie op de beroepstaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Oriënteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Taak 1 Waarvoor zijn deze controles, vervangingen of reparaties van het koelsysteem nodig? . . . . . . . . . . . 6 Invullen mini-POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Taak 2 Invullen mini-POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Voorbereiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Taak 3 De opbouw van het koelsysteem . . . . . . . . . . . . . . .11 Taak 4 De ventilator. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 Taak 5 Wat is er aan de hand met het koelsysteem? . . . . .17 Taak 6 Diagnostische toets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Taak 7 Radiateur en dop controleren, de- en monteren, reinigen en/of vervangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Taak 8 Thermostaat controleren en/of vervangen . . . . . . .22 Taak 9 Koelvloeistofpomp controleren en/of vervangen . .23 Taak 10 Ventilator controleren, uit- en inbouwen en aansluiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 Controleren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Taak 11 Milieuvriendelijk werken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Taak 12 Gereedschap controleren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Taak 13 Uitvoeren eindcontrole en evaluatie . . . . . . . . . . . . .29 Beoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 Taak 14 Beoordelen van de beroepstaak . . . . . . . . . . . . . . . .32 Terugkijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Taak 15 Het terugkijkgesprek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Bijlage 1 Tabel met werkzaamheden en leerpunten . . . . . . . . . . .36 Bijlage 2 Werkvoorbereiding en planning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 Bijlage 3 Stappenplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Bijlage 4 Milieumaatregelen en milieueisen . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Bijlage 5 Verslagen maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Bijlage 6 Presentatie houden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Bijlage 7 Beoordeling Presentatie (vakinhoud) . . . . . . . . . . . . . . .44 Bijlage 8 Beoordeling Presentatie (communicatie/ Nederlands) 45 Bijlage 9 Onderdelen koelsysteem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47 Bijlage 10 Engelse benaming onderdelen koelsysteem . . . . . . . .48 Bijlage 11 Beoordelingsmonitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Studiebronnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

Stap 7

3

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

INTRODUCTIE OP DE BEROEPSTAAK

Mevrouw Houtman komt de werkplaats inrijden met haar Volks- wagen Fox. Ze heeft een half uur geleden gebeld en vertelde dat er een waarschuwingssignaal in de auto afging. Er bleef een lampje knipperen en in het instructieboekje had ze gevonden “dat er iets met de koeling aan de hand moet zijn”. Toen ze de auto even later weer gestart had, werkte alles weer gewoon. De receptionist heeft haar aangeraden toch maar even langs te komen. Jij krijgt de opdracht om uit te zoeken wat er aan de hand is. Het koelsysteem is een belangrijk deel van de auto. Voordat je aan de klus begint, zul je eerst goed moeten weten hoe het systeem in elkaar zit en wat er zoal defect kan raken. In deze beroepstaak ga je daarmee aan het werk.

Wat moet je kennen: • de volgende constructies en begrippen: • luchtgekoelde systemen

• vloeistofgekoelde systemen • radiateur en radiateurdop

• koelvloeistofpomp • koelvloeistofslangen • thermostaat • ventilator (elektrisch/viscokoppeling) • Je kunt technische gegevens van het koelsysteem opzoeken en hanteren

Wat moet je kunnen in de praktijk: • Koelsysteem controleren en afpersen.

• Thermostaat en koelvloeistofslangen controleren/vervangen. • Radiateur incl. viscofan of elektrisch aangedreven fan controleren/ vervangen. • Koelvloeistofpomp controleren/vervangen. Als je deze taken goed uitvoert, werk je vanzelf aan de competenties die je moet bezitten om een goed vakman te worden. In de monitor kun je zien aan welke werkprocessen en competenties je in de verschillende stappen werkt. In iedere stap letten de beoordelaars vooral op de competenties die vet gedrukt zijn.

4

Leren, Loopbaan en Burgerschap (LLB) Kerntaak 2. Stuur je eigen loopbaan

Wat zijn jouw kwaliteiten en hoe kijken anderen om je heen daar tegenaan?

Er zijn veel onderwerpen in je boek van LL&B die gaan over je eigen loopbaan. Deze zullen met de hulp van de docent (LL&B) besproken worden. Onderwerpen die aan de orde komen: 1 Leer jezelf beter kennen met hulp van anderen. 2 Het ontdekken van de beroepen die het beste bij je passen. 3 Wat is een portfolio? 4 Wat zijn jouw kwaliteiten? 5 Welk werk past bij jouw opleiding, ervaring en kwaliteiten?

Let op: Zoek de woorden op die je niet kent. Maak een woordenlijst en schrijf de betekenis op. Doe alles in een map. Je kunt ze dan altijd gemakkelijk terugvinden.

5

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Oriënteren

Or iënteren

Stap 1 Oriënteren

Competenties waarop je wordt beoordeeld zijn: E Samenwerken en overleggen N Onderzoeken T Instructies en procedures opvolgen

Je docenten observeren of je de juiste informatie verzamelt voor de uitvoering van de beroepstaak. Bij onduidelijkheden overleg je met je docenten en je medeleerlingen. Je houdt rekening met hun aanwijzingen en adviezen. Waarvoor zijn deze controles, vervangingen of reparaties van het koelsysteem nodig? IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een tabel met werkzaamheden en leerpunten. Een voorbeeld van een tabel vind je in bijlage 1. Jouw begeleider kan de tabel downloaden bij: www.consortiumbo.nl onder Bestellen>Downloads>Autotechniek>niveau2 Je gaat onderdelen van het koelsysteem van een auto controleren, repareren of vervangen. Je zoekt in deze opdracht uit, waarom je dat doet en hoe. Je voert deze opdracht uit in de basisgroep. De praktijk voer je alleen uit.

16

Taak 1

6

STAP 1 ORIËNTEREN

Opmerking Bekijk voor je begint eerst alle opdrachten van deze beroepstaak. Bedenk voor je begint op welke manier je de antwoorden kunt vinden. Dat kan door: • Vragen stellen aan een collega. • Kijken bij een collega. • Vragen stellen aan de werkbegeleider of praktijkopleider. • Kijken naar de werkbegeleider of praktijkopleider die het voordoet. • Vragen stellen aan een andere leerling die de antwoorden al weet. • Kijken naar andere leerlingen die het koelsysteem controleren. • Een video of cd-rom over de controle van het koelsysteem bekijken. • Een hoofdstuk hierover in je leerboek doorlezen.

ACTIVITEITEN

1.1

Vraag aan je docent om informatie (PowerPoint/video e.d.) over de werking van het koelsysteem. Bekijk deze informatie samen met je basisgroep. Bespreek de informatie die je hebt gekregen aan de hand van de volgende vragen: 1 Waarom is het koelsysteem zo noodzakelijk voor een motor? 2 Uit welke onderdelen bestaat het koelsysteem? 3 Je hebt gezien hoe koelsystemen zijn opgebouwd. Heb je wat aan die informatie? Is de informatie voldoende om met een reparatie aan het koelsysteem te beginnen? Informeer anders naar aanvullende informatie. 4 Heb je al eerder een koelsysteem gecontroleerd? Hoe ging dat in zijn werk? 5 Waarom mag je niet te lang doorrijden met een defect koelsysteem?

Opmerking Werk je (nog) niet in een bedrijf? Vraag dan de informatie op in de werkplaats van school.

1.2

Bij het controleren, vervangen en repareren krijg je met verschil- lende merken te maken. 1 Met welk(e) merk(en) kom jij het meest in aanraking? 2 Neem van je werk of uit de werkplaats op school een voorbeeld mee van een defecte koelvloeistofpomp. 3 Bespreek in je groep wat er defect is en wat de mogelijke oorzaak is van dat defect.

7

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

1.3

Tijdens de controle kan de klant niet rijden in de auto. 1 Wat kunnen de gevolgen daarvan voor de klant zijn? 2 Hoe lost jouw bedrijf dat op? 3 Wat kun jij aan dat probleem doen?

1.4

1 Vertel elkaar hoe je het koelsysteem kunt controleren. 2 Maak een lijst van werkzaamheden en leerpunten.

Leren, Loopbaan en Burgerschap (LLB)

Kerntaak 1. Benoem je eigen ontwikkeling en gebruik middelen en manieren om daarbij passende leerdoelen te bereiken

1 Heb je al eerder een koelsysteem vakkundig gerepareerd? Vul een tabel in. Schrijf daarin op: a Wat je moet kunnen. b Wat je moet leren. Een voorbeeld van de tabel staat in bijlage 1. 2 Heb je al eerder een koelsysteem gecontroleerd? Hoe deed je dat? Schrijf op hoe je dat deed. Als je dit kunt aantonen, ga dan naar taak 6 en stap 6 (taak 14). De onderwerpen zullen in overleg met de docent (LL&B) besproken worden. Onderwerpen die aan de orde komen: 1 Waarom leer ik en wat is mijn motivatie? 2 Verschillende manieren van leren 3 Het leren plannen van je eigen leerproces 4 Taken en taakverdeling 5 Wat is het nut van terugkijken op ervaringen? (evalueren) Maak zo veel mogelijk gebruik van je eigen manier van leren. Is jouw manier van leren wel de beste manier om iets te leren? Of zouden er ook andere manieren zijn die misschien beter bij je passen.

1.5

8

STAP 2 INVULLEN MINI-POP

Invul len mini -POP Invullen mini-POP

Stap 2 Invullen mini-POP

De volgende competenties worden beoordeeld: J Formuleren en rapporteren M Analyseren N Onderzoeken W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren

Je zoekt uit wat je moet leren om de beroepstaak goed uit te voeren en je schrijft dat op. Je ziet je leerdoelen als een uitdaging en laat zien dat je voldoende tijd en energie wil besteden om je doel te bereiken. Je maakt samen met je docent een planning en houdt je eraan.

2

Taak 2

Invullen mini-POP IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een ingevuld mini-POP.

Maak een afspraak met je begeleider voor een plangesprek (of ga naar de afspraak die er al ligt of gebruik de basisgroep voor je plangesprek). Voer met hem of haar een plangesprek.

ACTIVITEITEN

2.1

1 Bespreek met de begeleider: a de resultaten en afspraken van de vorige beroepstaak b de aandachtspunten uit je POP 2 Vul samen je mini-POP in. Doe dit op de computer, zodat je verder kunt aanvullen. Gebruik daarbij je eigen tabel uit taak 1 en de tabel mini-POP op de volgende bladzijde. 3 Plan het afsluitende gesprek voor deze beroepstaak.

9

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Tabel 1 Mini-POP voor de beroepstaak ‘Koelsystemen controleren/ vervangen/repareren’.

1.

= Waar:

school - bedrijf

2.

= Hoe:

opdracht uitvoeren productietaak - practicum - workshop - training

3.

= Wanneer:

start- en einddatum

4.

= Met wie samen:

begeleider - collega’s - andere deelnemers

Waar

Hoe

Wanneer

Met wie

Taak 3 Taak 4 Taak 5 Taak 6 Taak 7 Taak 8 Taak 9

Taak 10 Taak 11 Taak 12 Taak 13

De beroepstaak wordt afgesloten met een beoordelingsopdracht (taak 14) onder toezicht van …………………….. op …………………… in ………………. (plaats). De beroepstaak wordt afgesloten in een gesprek (taak 15) met …………………………..op …………. in ………………… (plaats).

Jouw begeleider kan de tabel downloaden bij: www.consortiumbo.nl.

10

STAP 3 VOORBEREIDEN

Voorbereiden Voorbereiden

Stap 3 Voorbereiden In stap 3 leer je aan de hand van opdrachten wat je moet kunnen (vaardigheden) en kennen (kennis). Als je de opdrachten op een

juiste manier uitvoert, kun je op een verantwoorde en vakdeskundige manier aan het koelsysteem werken.

3

Taak 3

De opbouw van het koelsysteem

Een koelsysteem kan defect zijn. Of presteert niet zoals het zou moeten. Er kan natuurlijk nog een ander probleem zijn. Wil je een goede reparatie uitvoeren? Dan moet je weten hoe een koelsysteem is opgebouwd. Je kijkt naar de fabrieksgegevens en naar het type koelsysteem. • Figuur 7 met de namen van de onderdelen (zie bijlage 9). • Verklaring van de functie van de onderdelen van figuur 7 (zie bijlage 9). • Doorsnedetekening van radiateurdop met de namen van de onderdelen. IN TE LEVEREN RESULTAAT • Nederlandse vertaling van de nummers 1 t/m 23 in tabel (zie bijlage 10).

ACTIVITEITEN

3.1

Een koelsysteem heeft een aantal taken. 1 Noem de taken van het koelsysteem. 2 Aan welke eisen moet een koelsysteem voldoen? 3 Welke onderdelen kunnen defect raken en welke daarvan beïnvloeden de werking van het koelsysteem?

11

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

3.2

Hieronder zie je een voorbeeld van een koelsysteem. Bekijk dit goed. Maak een tabel van 1 t/m 23 en vertaal de Engelse benaming in het Nederlands. Dit voorbeeld is in het groot afgedrukt in bijlage 10.

3.3

Wat zijn taken van de onderdelen van het koelsysteem? 1 Van welk type is bovenstaand koelsysteem? Om wat voor soort motor gaat het?

3.4

Een belangrijk onderdeel van het koelsysteem is de radiateur met de radiateurdop. 1 Wat is de taak van de radiateur in het koelsysteem? 2 Is de radiateur bij iedere auto hetzelfde uitgevoerd? 3 Welke uitvoeringen kom je bij auto’s tegen? 4 Welke defecten kunnen er optreden bij een radiateur? 5 Wat is de taak van de radiateurdop? 6 Kopieer een doorsnedetekening van een radiateurdop. Zet de namen van de verschillende onderdelen erbij.

12

STAP 3 VOORBEREIDEN

3.5

Een ander belangrijk onderdeel van het koelsysteem is de thermostaat.

1 Is een thermostaat een standaardonderdeel dat voor iedere auto hetzelfde is? 2 Zijn er verschillende typen thermostaten? Zo ja, waarom zijn die verschillen er dan? 3 Waarom is de thermostaat een belangrijk onderdeel? 4 Wat is de meest eenvoudige manier om een thermostaat te testen? 5 Zijn er meer methoden om een thermostaat te testen? Zo ja, welke? 6 Zet in figuur afbeelding 7 ‘thermostaat’ bij de juiste pijl.

3.6

Het hart van het koelsysteem is de koelvloeistofpomp.

1 Van welk type is de koelvloeistofpomp? 2 Wat is de taak van de koelvloeistofpomp? 3 Hoe wordt de koelvloeistofpomp in de werkplaats vaak genoemd? 4 Hoe kun je bij een koelvloeistofpomp zien wat de toevoerzijde is en wat de afvoerzijde is? 5 Zet in figuur 7 ‘koelvloeistofpomp’ op de juiste plaats.

13

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

3.7

1 Wat is de taak van het expansievat? 2 Er zijn twee soorten expansievaten: een warm expansievat en een koud expansievat. Leg uit wat de verschillen tussen de twee zijn. 3 Zet in figuur 7 ‘expansievat’ op de juiste plaats.

Grote afbeelding in bijlage 9

3.8

In figuur 7 staan nog enkele pijlen getekend. 1 Zet de namen bij de overige onderdelen.

3.9

Maak een lijst met de namen die je bij de afbeelding hebt gezet. Verklaar de functie van de verschillende onderdelen.

14

STAP 3 VOORBEREIDEN

4

Taak 4

De ventilator

Bij het werken aan het koelsysteem krijg je te maken met een deel van de elektrische installatie. Veel auto’s zijn uitgerust met een elektrisch aangedreven ventilator. Als je een goede reparatie wilt uitvoeren, moet je weten wat de plaats van de elektrisch aangedreven ventilator in het koelsysteem is. Ook moet je de werking begrijpen en weten welke plaats de venti- lator heeft in het elektrische systeem. IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een afbeelding met de namen van de onderdelen van de elektrische ventilator in het koelsysteem. • Een elektrisch (deel)schema van een elektrisch aangedreven ventilator van een koelsysteem.

ACTIVITEITEN

4.1

Op Kennispool en Davindi (Kennisnet) e.d. vind je informatie over elektriciteit. Geef, na bezoek aan de website, antwoord op onder- staande vragen. Of kijk op de cd-rom Verkenners 2000. Het kan ook zijn dat je op jouw ROC de mogelijkheid hebt om een practicumopdracht uit te voeren over spanning, stroom en weerstand.

1 Wat is de betekenis van de letters V, A? 2 Welk symbool geeft de weerstand aan? 3 Welke letter geeft de weerstand aan?

4 Het vermogen van een verbruiker wordt aangegeven in Watt. Wat staat op de motor die gebruikt wordt voor de aandrijving van de koelventilator? Als het er niet op staat, kijk dan in de technische gegevens. 5 Met welke letter wordt het vermogen aangegeven?

15

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

4.2

Het vermogen kun je berekenen met een eenvoudige formule. Zoek deze formule op. 1 Bepaal met de gegevens van de ventilatormotor, aan de hand van de spanning en het vermogen, wat het stroomgebruik moet zijn. 2 Bepaal door raadpleging van je resultaten wat de waarde van de smeltveiligheid moet zijn. 3 Leg uit hoe je tot bovenstaande conclusie bent gekomen. Voordat je kunt gaanmeten aan de elektrische installatie voer je een aantal controles aan de auto uit. 1 Welke controles op de elektrische installatie van het koelsysteem voer je uit? 2 Stel: er zijn afwijkingen of problemen met de elektrische installatie van de auto. Welke stappen neem je dan om dat probleem op te lossen? 3 Vul de tabel in. (Geef tenminste drie componenten van de elektrisch aangedreven ventilator als voorbeeld.)

4.3

Als je denkt dat er nog meer zijn, mag je de tabel uitbreiden.

Merk en type voertuig

Te controleren onderdeel

Fabrieksgegevens

Auto 1

Thermoschakelaar

4 Je zoekt eerst de juiste gegevens van de elektrisch aangedreven ventilator van de aangewezen auto op. Waarom is deze informatie belangrijk? Meet de onderdelen door die je hebt uitgezocht.

Onderdeel

Gemeten waarden

Fabrieksgegevens

Conclusie

Thermoschakelaar

5 Maak foto’s van de gemeten componenten en zet er de namen bij. 6 Kijk welke onderdelen anders geconstrueerd zijn en probeer te ontdekken waarom dat zo is.

16

STAP 3 VOORBEREIDEN

5

Taak 5

Wat is er aan de hand met het koelsysteem?

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Ingevulde tabellen.

• Lijst met benodigd (test)gereedschap. • Een werkvoorbereiding met planning.

Je start met de opmerking van de klant of jouw werkplaatschef. Je gaat na wat precies de klachten of opmerkingen zijn. Daarvoor moet je weten wat er allemaal aan het koelsysteem defect kan zijn. Dat zoek je uit in deze taak.

ACTIVITEITEN

5.1

Je weet nu dat alle delen van een koelsysteem elk hun eigen taak hebben. De goede werking hiervan is dus belangrijk. Overleg met elkaar wat er zoal defect kan zijn en hoe je dit kunt constateren. Werk met twee leerlingen. 1 Op welke manier kun je deze opdracht uitvoeren? Overleg met elkaar. 2 Je zoekt eerst de juiste gegevens op. Waarom is die informatie belangrijk? 3 Vul in onderstaande tabel de gevraagde gegevens in.

Merk en type voertuig:

Naam onderdeel dat defect is:

Hoe geconstateerd (controle)

Vervangen of repareren

17

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

5.2

1 Geef van elk onderdeel uit de tabel de functie.

Onderdeel/functie

Verklaring voor gevolgen bij doorrijden

2 De radiateurdop dicht niet goed af. Wat zal de klant hiervan merken? 3 Hoe zal het koelsysteem hierop reageren, wat betreft de temperatuur en druk? 4 Geef een verklaring bij antwoord 3. Verduidelijk dit eventueel met een tekening of afbeelding.

5.3

Maak een werkvoorbereiding met planning. Een voorbeeld staat in bijlage 2.

Jouw begeleider kan de tabel downloaden bij: www.consortiumbo.nl.

Zoek drie à vier andere leerlingen op. Bespreek samen de resultaten van de tabel en de werkvoorbereiding. Schrijf met name de verschillen op.

18

STAP 3 VOORBEREIDEN

6

Taak 6

Diagnostische toets

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Scorelijst met opmerkingen en paraaf vakdocent.

Maak de diagnostische toets en bespreek het resultaat met de vakdocent.

ACTIVITEITEN

6.1

Maak een afspraak voor een diagnostische toets. In deze toets laat je zien dat je: • de volgende constructies en begrippen kent: • luchtgekoelde systemen

• vloeistofgekoelde systemen • radiateur en radiateurdop

• koelvloeistofpomp • koelvloeistofslangen • thermostaat • ventilator (elektrisch/viscokoppeling) • motor met permanent magneet • technische gegevens van het koelsysteem kunt opzoeken en hanteren • het elektrische schema van de elektrische ventilator kunt lezen en gebruiken

6.2

1 Maak de diagnostische toets. 2 Bespreek het resultaat met de vakdocent.

19

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Uitvoeren

Ui tvoeren

Stap 4 Uitvoeren

De volgende competenties worden beoordeeld:

K Vakdeskundigheid toepassen L Materialen en middelen inzetten T Instructies en procedures opvolgen

Jouw docenten observeren of jij jouw vakkennis zo gebruikt dat je op een systematische manier controles en reparaties uitvoert. Je gebruikt daarbij het gereedschap en de werkplaatsinformatie zoals het hoort. Je manier van werken laat zien dat je met plezier werkt en kwaliteit wilt leveren. Radiateur en dop controleren, de- en monteren, reinigen en/of vervangen IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een stappenplan voor het de- en monteren van de radiateur. • Een beschrijving van de gereedschappen en (test)apparatuur met daarin aangegeven: • waarom je deze gereedschappen en apparatuur gebruikt • tekeningen of foto’s van een of meer situaties waarin je deze gereedschappen gebruikt

7

Taak 7

Je hebt het koelsysteem bekeken en eventueel gemeten. Als er een defect is, repareer je dit. Dat doe je volgens een vaste werkvolgorde.

ACTIVITEITEN

7.1

1 Wat is de reden dat de radiateur gecontroleerd of vervangen moet worden? 2 Op welke manier ging het overleg over de opdracht? Heb je vragen gesteld om precies te weten te komen wat je moest doen? 3 Weet je al precies wat er aan de hand is? 4 Kun je meteen aan de werkvoorbereiding beginnen? Welke gegevens heb je daarvoor nodig?

20

STAP 4 UITVOEREN

7.2

Ga met een groepje bij elkaar zitten. Zoek samen een antwoord op de volgende vragen. 1 Je begint niet direct met het vervangen of repareren van een onderdeel van het koelsysteem. Waar controleer je eerst op? 2 Repareer het koelsysteem zoals dat in het werkplaatshandboek is aangegeven. 3 In welke volgorde demonteer je de radiateur? Welke gereedschappen of apparatuur gebruik je daarbij? 4 Maak een stappenplan voor het demonteren en monteren (zie bijlage 3). 5 Bij het monteren vervang je ook de slangklemmen. Waarom wordt dit gedaan? Wie is verantwoordelijk voor de eindcontrole?

7.3

1 Welke gereedschappen gebruik je bij het demonteren en monteren van de radiateur? 2 Heb je ook hulpgereedschappen nodig? Welke zijn dat? 3 Vul het stappenplan in (bijlage 3).

7.4

1 Er wordt in de autotechniek met verschillende materialen gewerkt. Welke materialen worden meestal gebruikt voor een radiateur? 2 Van welk materiaal is de radiateur van de auto waaraan jij werkt gemaakt? 3 Waar moet je dan rekening mee houden?

21

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

8

Taak 8

Thermostaat controleren en/of vervangen

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een stappenplan voor het de- en monteren van de thermostaat.

Bij de auto van mevrouw Houtman blijkt dat de temperatuur van het koelwater te hoog wordt. Je leermeester vermoedt dat de thermo- staat defect is. Jij gaat controleren of zijn diagnose klopt. Hoe je dat doet, leer je in deze taak.

ACTIVITEITEN

8.1

1 Hoe controleer je globaal en zonder demontage of de thermostaat goed werkt? 2 In welke volgorde demonteer je de thermostaat? 3 Welke gereedschappen of apparatuur gebruik je daarbij? 4 Maak een stappenplan voor het demonteren en monteren. Waar vind je de informatie of instructie hierover? 5 Welke defecten kunnen zich voordoen aan een thermostaat? 6 Kun je in geval van nood de thermostaat eruit halen? Waarom wel of waarom niet? 7 Wat heeft de thermostaat met de interieurverwarming te maken?

22

STAP 4 UITVOEREN

9

Taak 9

Koelvloeistofpomp controleren en/of vervangen

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een stappenplan voor het de- en monteren van de koelvloeistofpomp.

Je weet dat de waterpomp een belangrijk onderdeel van het koelsysteem is. Bij het vervangen van een pomp moet je secuur en schoon werken. In deze opdracht leer je hoe je dat doet en waar je op moet letten.

ACTIVITEITEN

9.1

1 Wat is de reden dat een waterpomp vervangen moet worden? 2 Hoe controleer je of een waterpomp defect is? 3 Op welke manieren kan de pomp aangedreven worden? 4 Heeft de manier van aandrijven invloed op de de- en montage van de pomp? 5 Welke afdichtingmaterialen worden bij de waterpomp gebruikt?

23

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

10

Taak 10

Een klacht van de klant is dat de motor bijvoorbeeld te warm wordt tijdens het filerijden. Dan controleer je of er een storing is in het koelsysteem. Bijvoorbeeld door te kijken naar het koelvloeistof- niveau, of waar er eventuele lekkage is. Andere mogelijkheden zijn: • een verstopte radiateur aan de buitenkant en/of binnenkant. • een niet goed werkende ventilator die de lucht niet goed langs de radiateur voert Ventilator controleren, uit- en inbouwen en aansluiten IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een stappenplan van demontage en montage van de ventilator.

ACTIVITEITEN

10.1

1 Wie is verantwoordelijk voor de eindcontrole? 2 Wie bepaalt of je de ventilator gaat repareren? 3 Wat is jouw rol daarin?

10.2

1 Vaak wordt de ventilator elektrisch aangedreven. Op welke manier(en) kan de ventilator ook aangedreven worden?

10.3

1 De ventilator kan ook met een viscosekoppeling worden aangedreven. Wat is hier het voordeel van?

24

STAP 5 CONTROLEREN

IN TE LEVEREN RESULTAAT Controleren Controleren

Stap 5 Controleren

De volgende competenties worden beoordeeld: J Formuleren en rapporteren L Materialen en middelen inzetten S Kwaliteit leveren

Jouw docenten observeren of je de uitgevoerde werkzaamheden controleert, het gebruikte gereedschap en apparatuur controleert op defecten en daarbij milieuvriendelijk werkt.

11

Milieuvriendelijk werken

Taak 11

Op je werk krijg je te maken met allerlei milieueisen waaraan het bedrijf moet voldoen. Vaak wordt er gewerkt met koelvloeistof, accuzuur en remvloeistof. Hiermee moet je voorzichtig omgaan. Als deze stoffen lekken of op een andere manier vrijkomen, is dat gevaarlijk voor het milieu en de mensen die er mee in aanraking kunnen komen. IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een verslag over milieueisen die aan vloeistoffen gesteld worden in het garagebedrijf. • Een overzicht van de schadelijke stoffen die in koelvloeistoffen zitten. • Samenvatting van het interview met je collega.

In deze taak ga je aan de slag met milieu en gevaarlijke stoffen.

25

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Leren, Loopbaan en Burgerschap Toegevoegde kerntaak: Wereldburgerschap en milieu.

Functioneert als milieubewust en op duurzaamheid ingestelde consument. Toon je bekend met en betrokken bij vraagstukken met een mondiaal karakter.

Samen met anderen ben je verantwoordelijk voor je omgeving en voor wat in de wereld gebeurt. Jij kunt je bijdrage leveren om je omgeving en de wereld zo te maken dat we ervan kunnen genieten.

Onderwerpen die aan de orde komen: 1 Het milieu 2 Wat is milieu 3 Milieuproblemen 4 Soorten van milieuvervuiling 5 Gevolgen van milieuvervuiling

ACTIVITEITEN

11.1

Maak een verslag over de milieueisen die aan jouw bedrijf met betrekking tot vloeistoffen gesteld worden. Geef daarbij antwoord op de onderstaande vragen. 1 Welke milieueisen gelden er allemaal op jouw werk? 2 Ben jij op de hoogte van alle milieueisen op jouw werk? 3 Hoe zorg je dat collega’s om je heen de milieueisen in acht nemen? 4 Wat doe jij om ervoor te zorgen dat je milieuvriendelijk te werk gaat? 5 Welke maatregelen neem je om milieuvriendelijk te kunnen werken? 6 Wat kan er gebeuren als je de milieuregels niet toepast? 7 Waarom is milieu een belangrijk onderwerp op jouw werk? 8 Hoe zorgt men op jouw werk voor het naleven van milieuregels?

26

STAP 5 CONTROLEREN

11.2

Zoek een ervaren collega in je bedrijf. Vraag of je hem mag inter- viewen over milieu en gevaarlijke stoffen. Gebruik de onderstaande vragen voor jouw interview. 1 Wat houdt volgens jouw collega in: milieuvriendelijk omgaan met gevaarlijke stoffen? 2 Welke milieuvoorschriften zijn er met betrekking tot gevaarlijke stoffen? 3 Waarom zijn volgens hem die milieuvoorschriften over deze stoffen belangrijk? 4 Wat hebben gevaarlijke stoffen, milieueisen en gezondheid met elkaar te maken? 5 Wie zorgt ervoor dat deze stoffen volgens de milieueisen worden gehanteerd? 6 Heb je situaties meegemaakt waarin het werken met gevaarlijke stoffen slecht was voor het milieu? 7 Zo ja, welke maatregelen werden er genomen om het op te lossen? 8 Welke milieusystemen ken je als het gaat om het werken met gevaarlijke stoffen? 9 Is er op jouw werk een milieusysteem met betrekking tot gevaarlijke stoffen? Samenvatting De hoofdgedachte is de kortst mogelijke samenvatting van een tekst. Een goede samenvatting bevat naast de hoofdgedachte alle hoofdzaken van de tekst, bijvoorbeeld de hoofdgedachten die bij de deelonderwerpen horen. In een samenvatting staan over het algemeen geen voorbeelden, anekdotes (leuke verhaaltjes) of andere bijzaken. Een hulpmiddel bij het maken van een samenvatting kunnen de vijf W-vragen zijn die je misschien op de basisschool hebt geleerd: wie, wat , waar, waarom, wanneer. Maak een samenvatting van het interview.

Een samenvatting kan heel kort zijn: als je in een paar zinnen de essentie van de tekst kunt weergeven, dan heb je een goede samenvatting.

27

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

12

Gereedschap controleren

Taak 12

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Lijst met de inhoud van een koffer met testapparatuur voor het koelsysteem. • Samenvatting van de bespreking over defect gereedschap.

Je bent klaar met werken. Dan ruim je niet alleen op, je kijkt ook goed naar de conditie van je gereedschap. Je controleert bijvoor- beeld of het afpersgereedschap nog compleet is, of dat er materiaal aangevuld moet worden. Wat doe je: kan het zo terug naar het magazijn of moet je actie ondernemen?

ACTIVITEITEN

12.1

1 Informeer op je werk of ze defect afpersgereedschap hebben liggen. Vraag of je het mee mag nemen naar de basisgroep. 2 Vraag na hoe het defect is ontstaan. Je geeft dit door aan de andere deelnemers en maakt er een korte notitie van. 3 Wat had gedaan kunnen worden om de beschadiging te voorkomen? 4 Welke maatregelen tref je tijdens je werk om beschadigingen aan gereedschappen te voorkomen? Ga met een paar deelnemers van de basisgroep bij elkaar zitten. 1 Bespreek de meegebrachte gereedschappen. Elke deelnemer komt aan het woord en vertelt: a hoe de beschadigingen zijn ontstaan b wat men heeft gedaan om het te voorkomen 2 Verwerk de resultaten in je verslag. Werk als volgt: a Maak een foto van het defecte gereedschap. b Schrijf de oorzaken van de beschadiging erbij en hoe men dit had kunnen voorkomen. 3 Bespreek de resultaten in de basisgroep.

12.2

12.3

Er kunnen tijdens het repareren aan het koelsysteem, beschadi- gingen aan het gereedschap, apparatuur of aan de auto zelf optreden.

1 Welke beschadigingen kunnen optreden? 2 Hoe kun je deze beschadigingen voorkomen?

28

STAP 5 CONTROLEREN

13

Uitvoeren eindcontrole en evaluatie

Taak 13

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een verslag over de uitvoering van je beroepstaak met daarin: • alle in te leveren resultaten • hoe je de taak hebt uitgevoerd en wat je er van hebt geleerd • een samenvatting van het overleg met je leidinggevende of collega’s • beoordelingsoverzicht van de basisgroep (groepsbeoordeling) • Een presentatie over de uitvoering.

Aan het einde van deze beroepstaak ga je na of je de opdracht volgens de specificaties hebt kunnen maken. Je gaat na hoe je gewerkt hebt en of je daarover tevreden bent.

ACTIVITEITEN

13.1

Je hebt het koelsysteem gecontroleerd. Tijdens de werkzaamheden heb je contact gehad met collega’s, leermeester, (praktijk)docenten en misschien een klant. 1 Wat heb je met de leermeester besproken? 2 Wat heb je met je collega besproken? 3 Verschilde zij van mening over jouw werk? 4 Weet je waardoor die verschillen in mening zijn ontstaan? 5 Begrijp je dat en ben je het ermee eens?

13.2

1 Maak een samenvatting van deze gesprekken.

13.3

Na het beëindigen van alle werkzaamheden kun je voor jezelf een evaluatie maken van de toegepaste werkzaamheden. 1 Wat is je na al deze werkzaamheden opgevallen? 2 Wat heb je geleerd?

13.4

Voor de andere deelnemers in de basisgroep is het ook belangrijk om te zien en te horen hoe de uitvoering van de opdracht is geweest. 1 Maak een plan hoe je dit het beste kunt presenteren. 2 Voer dit plan uit.

29

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Tips voor de voorbereiding van een presentatie

1 Zorg dat de presentatie zoveel mogelijk je eigen verhaal is. Het zou fijn zijn als je voor de groep kon gaan staan om daar een verhaal te vertellen. Misschien heb je iets fantastisch meegemaakt of ben je op het moment heel vol van iets. Je bent dan gemotiveerd om het te vertellen. Je bent dan minder bezig met het idee dat er mensen naar je kijken. 2 Weet waarom jij het graag wilt vertellen. Als je niet weet waarom je een bepaald verhaal graag wilt vertellen, dan kun je het ook niet enthousiast vertellen. En dat merkt je publiek meteen. Er zijn allerlei - vooral non-verbale - manieren waarop je zonder dat je het weet, laat zien dat je iets niet meent, of dat je er juist van overtuigd bent. 3 Wees er bewust van dat je publiek al voorkennis heeft. Het is natuurlijk geweldig dat je een verhaal te vertellen hebt. Maar een verhaal wordt interessant om naar te luisteren, als het publiek het ook interessant vindt. Jouw publiek moet het idee hebben dat jouw verhaal leuk is om naar te luisteren. Het is verstandig van tevoren vast te stellen wat het publiek het meest zou kunnen boeien aan jouw verhaal. 4 Zorg dat je zo veel mogelijk weet over het onderwerp. Sommige mensen weten heel veel over een bepaald onderwerp. Ze zijn er expert in. Ze kunnen er spontaan een lange tijd enthousiast over vertellen. Dat gaat steeds beter als je meerdere keren over een bepaald onderwerp hebt verteld. Als je echt heel goed thuis bent in het onderwerp en er al meerdere keren over hebt verteld kun je er bijna altijd ook een goede presentatie over houden.

Stappenplan voorbereiding presentatie

Als je een presentatie gaat houden, moet je goed weten waar het over gaat. Nu ga je je stap voor stap voorbereiden op de officiële presentatie. In dit hoofdstuk gaat het over de inhoud ervan. De stappen die je hierbij volgt, zijn:

1 het onderwerp bepalen 2 je doel bepalen 3 informatie verzamelen

In bijlage 5

Twaalf tips voor het houden van een presentatie

In bijlage 5 en 6 Beoordeling van een presentatie

13.5

1 Hoe zijn de opdrachten verlopen? 2 Heb je onderzocht of de andere deelnemers er iets aan hebben gehad?

3 Is de hele opdracht voldoende behandeld? 4 Is alles goed vastgelegd in je POP en portfolio?

30

STAP 5 CONTROLEREN

Belangrijke tips bij het schrijven van een verslag

Spelregels:

• Een regelafstand van 1.5 is vaak handig voor de docent om aantekeningen in een verslag te maken. • Times New Roman, met grootte 12, is veelal de standaard instelling van tekstverwerkers. • Andere geschikte lettertypes zijn Arial en Verdana. • Zorg voor een logische opbouw (goede structuur). • Goed taalgebruik (Gebruik de spellingscontrole). • Zorg wel voor een standaard marge. (Ook handig voor het inbinden). • Pagina nummering onderaan rechts.

Let op: paginanummering geldt niet voor: • de titelpagina • de inhoudsopgave • de bijlagen

Figuren in de tekst Het verduidelijken van de tekst met figuren kan erg nuttig zijn, maar bedenk wel dat de afbeelding altijd een doel moet hebben. HET VERSLAG De onderdelen van het verslag: 1 Omslag 2 Titelpagina 3 Inhoudsopgave 4 Inleiding 5 Hoofdtekst Wat heb je gedaan, wat heb je ontdekt en welke conclusie kun je trekken? 6 Slotwoord 7 Bronvermelding 8 Bijlagen

Een omslag De wijze waarop je het verslag gaat inbinden.

In bijlage 4: de eisen waaraan een verslag moet voldoen.

31

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

Beoordelen Beoordelen

Stap 6 Beoordelen

14

Beoordelen van de beroepstaak

Taak 14

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Een ingevulde beoordelingslijst (kopie).

Maak een afspraak met je leermeester/instructeur voor het uitvoeren van de praktijkbeoordeling. Zorg dat je weet aan welke eisen het werk moet voldoen.

ACTIVITEITEN

14.1

Beoordelingsopdracht Voer een reparatie uit aan een koelsysteemmet alles wat erbij hoort. Je krijgt van de begeleider een werkopdracht. Je voert de opdracht uit. 1 Doe de voorbereiding: a Lees de informatie. b Verzamel de onderdelen en gereedschappen die je nodig hebt. 2 Voer de reparatie aan het koelsysteem uit. 3 Controleer je werk: beoordeel je werk aan de hand van de lijst met eisen.

Vul zelf eerst een beoordelingslijst in.

Tijdens de uitvoering stelt de leermeester/instructeur vragen over je werkwijze. Deze beantwoord je mondeling.

De leermeester/instructeur houdt ook een lijst met eisen bij tijdens je werk. Na het controleren van jezelf, bespreek je samen de beoordelingslijst.

32

STAP 7 TERUGKIJKEN

Terugki jken Terugkijken

Stap 7 Terugkijken

De volgende competenties worden beoordeeld: J Formuleren en rapporteren M Analyseren N Onderzoeken W Gedrevenheid en ambitie tonen Q Plannen en organiseren

Samen met je trajectbegeleider evalueer je jouw functioneren tijdens de beroepstaak en stel je jouw POP bij.

15

Het terugkijkgesprek

Taak 15

IN TE LEVEREN RESULTAAT • Ingevulde tabellen. • Bijgesteld POP. • Bijgewerkt portfolio.

Maak een afspraak met je begeleider voor een terugkijkgesprek (of ga naar de afspraak die er al ligt of gebruik de basisgroep voor je terugkijkgesprek). Voer met hem of haar een terugkijkgesprek.

33

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

ACTIVITEITEN

15.1

1 Hoe is de uitvoering van de beroepstaak Koelsysteem gegaan? Bekijk het overleg met collega(‘s)/andere deelnemers: a Wat was jouw rol? b Hoe heb jij het gedaan? c Wat is het resultaat? d Wat ging goed? e Wat ga je een volgende keer beter doen? f Waar was je begeleider of collega tevreden over? Waarover niet? 2 Maak een nieuwe tabel. a Neem de eerste kolom van je mini-POP (tabel 1) over in deze tabel. b Vul je eigen oordeel in over wat je geleerd hebt in de kolommen. 1 Bespreek de antwoorden uit deze opdracht met je begeleider. 2 Bespreek of je de beroepstaak af kunt sluiten: was de uitvoering voldoende of moet je het nog een keer oefenen? 3 Bespreek hoe je kunt aantonen dat het werk goed gedaan is. ‘Bewijzen’ stop je in jouw portfolio. Voorbeelden van bewijzen zijn: a hoe tevreden waren je collega’s b beoordelingsformulier 4 Laat je het werk beoordelen door je begeleider? 5 Kun je andere onderdelen van jemini-POP afsluiten? Heb je een bewijs dat je het goed geleerd hebt? Zo ja, stop dat in je portfolio (eventueel moet je nog wat doen om bewijzen te verkrijgen). 6 Bespreek wat blijft staan en hoe je verder zult gaan.

15.2

34

STUDIEBRONNEN

Bij stap 1. Oriënteren • Inhoud beroep en beroepstaak • Tabel praktijkhandelingen en opdrachten • Waar mogelijk een digitale camera

Bij stap 2. Invullen mini-POP • Tabel planning

Bij stap 3. Voorbereiden boeken: • Leerstof BGL voor de voertuigtechnicus • Documentatiemap

cd-rom: • Kluwer ATH • Veiligheid • Programma ‘de auto 3D`

Internet: • www.Mobikit.nl • www.kennisnet.nl • www.davindi.nl

Bij stap 4. Uitvoeren • Leerwerkplek (garagebedrijf) • Simulatie op school Afhankelijk van de opdracht: • Checklist/inspectierapport • Facturen

Bij stap 5. Controleren • Mini-POP • Checklist • Beoordelingsformulier

35

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

BIJLAGE 1 TABEL MET WERKZAAMHEDEN EN LEERPUNTEN

Nr.

Werkzaamheden:

Leerpunten:

1.

Koelvloeistof controleren

• Waarop controleer ik de vloeistof • Hoe vind ik de juiste gegevens • Hoe meet ik de koelvloeistof • Hoe werkt een antivriesmeter

2.

Koelsysteem afpersen

• Hoe werkt dit apparaat • Hoeveel druk mag er op het systeem worden gezet

36

BIJLAGE 2 WERKVOORBEREIDING EN PLANNING

Welke werkzaamheden ga ik uitvoeren. (juiste volgorde)

Welke gegevens/ werkplaats documentatie heb ik hierbij nodig

Hoe lang denk ik hiermee bezig te zijn (tijdsplanning)

Welk (speciaal) gereedschap heb ik nodig

1 Koelvloeistofcontrole Lesboek

1 uur

Antivriesmeter

2 Koelvloeistoflekkage Lesboek

1 uur

Radiatorpers

3 4 5 6 7 8

37

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

BIJLAGE 3 STAPPENPLAN

Werkzaamheden: Radiateur demonteren

Stappen: Koelvloeistof aftappen Bedrading loskoppelen van ventilator Slangenklemmen demonteren Enz.

38

BIJLAGE 4 MILIEUMAATREGELEN EN MILIEUEISEN

1.1 Uitgevoerde werkzaamheden en vervangen onderdelen

1.2 Waar laat ik de vervangen onderdelen?

Vervangen koelvloeistof

Opslagvat oude koelvloeistof

Multi-riem/V-snaar

Afvalcontainer

39

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

BIJLAGE 5 VERSLAGEN MAKEN

Waaraan moet een verslag voldoen?

Titelpagina Natuurlijk zorg je ervoor dat je verslag aandacht trekt en uitnodigt tot lezen. Zorg voor een titel die duidelijk aangeeft waar het over gaat. Gebruik je een afbeelding op de voorpagina, zorg er dan voor dat deze iets toevoegt aan de titel. Vermeld je: • Voor- en achternaam • Klassencode, groepsnummer • Periode, datum, studentennummer • Stageplaats • Stagebegeleider Inhoudsopgave Hier geef je duidelijk aan wat behandeld is met de bijbehorende pagina’s. Tekstverwerkers kunnen voor jou een inhoudsopgave maken. In Word kan dit bijvoorbeeld erg eenvoudig met ‘invoegen index en inhoudsopgave’. Inleiding De inleiding begint met drie belangrijke punten: • Waarom heb je voor dit onderwerp gekozen? • In het kort de vraagstelling / het probleem en het antwoord / de oplossing. • Plan van aanpak: hoe heb je het probleem benaderd, hoe was de taakverdeling. De inleiding moet de lezer zodanig nieuwsgierig maken dat hij of zij verder wil lezen. Verder vermeld je in de inleiding iets over al bestaande oplossingen of bekende gegevens en iets over de door jou gevolgde werkwijze. Hoofdtekst Voorbeeld: Koelsysteem of het controleren/vervangen en repareren. Onderzoekresultaten (beantwoording van de vragen en/of het practicum/de praktijk). Voor de hoofdindeling gebruik je de deelvragen of je stappenplan. Iedere deelvraag levert een titel voor een hoofdstuk.

Slotwoord Dit is het nabespreken van je verslag en tevens een beoordeling.

40

Bronvermelding Je moet aangeven welke gegevens je gebruikt. Je vermeldt de bronnen die je hebt geraadpleegd. Je maakt een lijst van boeken, internetsites, cd-roms, adressen van bezochte bedrijven enzovoort. Bijlagen Heb je veel grafieken en tabellen, dan kun je die het beste in de bijlage opnemen. Het leest niet erg prettig als je steeds onderbroken wordt door de overzichten.

41

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

BIJLAGE 6 PRESENTATIE HOUDEN

Wanneer je presenteert, vertel je iets aan een publiek. Tijdens jouw opleiding bestaat dit publiek uit je eigen klasgenoten. Na je opleiding zul je ook iets aan jouw collega’s, klanten,cliënten of andere geïnteresseerden moeten presenteren. Twaalf tips om je presentatie goed te laten verlopen: 1 Begin met contact te maken met het publiek. Eén van de meest belangrijke dingen van en presentatie is dat je zorgt dat je publiek geïnteresseerd is in je onderwerp. 2 Leid daarna je onderwerp in. In je inleiding geef je een definitie van het onderwerp en hoe je presentatie is opgebouwd. 3 Houd contact met het publiek. Kijk de mensen aan en spreek duidelijk en langzaam. 4 Denk aan je non-verbale communicatie. Het belangrijkste is dat je je lichaamshouding varieert en dat je een actieve uitstraling hebt. 5 Denk aan je uiterlijk. Zorg ervoor dat je kleding draagt die bij de situatie past. 6 Vraag naar je eigenaardigheden. De één stottert, de ander zegt erg vaak “toch” of eindeloos “eh”. Sommige mensen praten binnensmonds. Belangrijk is dat je er bewust van ben. 7 Maak goede aantekeningen. Je moet alleen de belangrijkste punten opschrijven, zodat je tijdens je presentatie de grote lijnen in de gaten houdt. Indien je een PowerPointpresentatie houdt, kun je deze ook als hand-out printen. 8 Verwerk de argumenten in het betoog. Dit is de enige manier om een echt goede presentatie over een bepaald onderwerp te houden. Noem ook altijd je bronnen; dit maakt je presentatie veel geloofwaardiger. 9 Oefen je presentatie. Oefen je presentatie voor de spiegel of voor familie of vrienden, zodat je weet hoe lang het ongeveer duurt. 10 Deel niet teveel uit. Houd er rekening mee dat wanneer je iets uitdeelt, dit voor

42

onrust zorgt. Het publiek gaat het bekijken en gaat er misschien ook over praten. 11 Gebruik hulpmiddelen alleen als ondersteuning. Gebruik de hulpmiddelen (bijvoorbeeld PowerPoint) als een manier om voor het publiek het overzicht te bewaren. 12 Zorg voor een sterk en duidelijk slot. Een goed slot en natuurlijk ook een goed begin ‘maken’ je presentatie. In je slot kun je bv. kort samenvatten wat je hebt verteld en trek je zo nodig een conclusie.

43

BEROEPSTAAK KOELSYSTEEM CONTROLEREN/VERVANGEN/REPAREREN

BIJLAGE 7 BEOORDELING PRESENTATIE (VAKINHOUD)

Naam student: ……………………………………………………………………………

Beroepstaak : ……………………………………………………………………………

Onderwerp:

……………………………………………………………………………

Doel/doelen: ……………………………………………………………………………

Publiek:

……………………………………………………………………………

OPMERKINGEN

goed vold.

onv.

a. Onderwerp, doel, thema’s Onderwerp van de boodschap is volgens opdracht Doel van de boodschap is duidelijk (informeren, activeren, mening vormen) Alle benodigde thema’s (om doel te bereiken) zijn behandeld b. Publiek (de ontvanger) De boodschap is gericht aan het juiste publiek/ de juiste persoon Thema’s zijn juist gekozen bij dit publiek/deze persoon o.a. te veel/ te weinig thema’s i.v.m.

- voorkennis v.d. ontvanger - interesse v.d. ontvanger - functie v.d. ontvanger - mening v.d. ontvanger

c. De informatie in de thema’s Informatie in de thema’s is voldoende o.a.:

- volledig om doel te bereiken - afgestemd op dit publiek

f. Ruis: - er ontbreekt informatie - er is overbodige informatie - er is onjuiste informatie - ……………………….

44

BIJLAGE 8 BEOORDELING PRESENTATIE (COMMUNICATIE/ NEDERLANDS)

Naam student: ……………………………………………………………………………

Beroepstaak : ……………………………………………………………………………

Onderwerp:

……………………………………………………………………………

Doel/doelen: ……………………………………………………………………………

Publiek:

……………………………………………………………………………

OPMERKINGEN

goed vold.

onv.

d. Keuze en conventies van het medium Medium past bij: onderwerp, doel, thema’s, publiek. Vormgeving komt overeen met de conventies van het medium f. Ruis: - Hulpmiddelen zijn niet goed gekozen, ondersteunen de boodschap niet - Hulpmiddelen worden niet goed gebruikt e. Opbouw van de boodschap Inleiding: is volledig. ( minimaal: onderwerp, doel en thema’s zijn genoemd) Kern: - er is een goede, logische volgorde van de thema’s - de boodschap wordt goed onderbouwd Slot: - de inhoud van de boodschap wordt correct samengevat. - de conclusie is gebaseerd op de inhoud van de boodschap

45